عوارض جانبي ناشي از مصرف اين مواد نوعي از اختلالات هوشياري است. بيماري‌ها و آسيب‌ديدگي‌هاي سلول‌هاي مغزي مي‌تواند باعث اختلال سطح هوشياري شود. كما شديدترين نوع اختلال سطح هوشياري است.

علل شايع كاهش سطح هوشياري

مواد مخدر، الكل، سوءمصرف مواد، برخي داروها، صرع، كاهش ميزان قند خون، سكته مغزي و كمبود اكسيژن در مغز از شايع‌ترين دلايل كاهش‌دهنده سطح هوشياري هستند.

برخي ديگر از عواملي كه باعث كاهش سطح هوشياري مي‌شوند عبارتند از:

• دمانس مغز و آلزايمر
• ضربه به سر
• شوك
• غش كردن نورولوژيكي
• خونريزي مغزي
• خونريزي زير پرده عنكبوتيه
• ترومبوز شريان بازيلار
• ضربه‌مغزي
• اختلالات متابوليسمي (غالباً هيپوگليسمي و اورمي)
• بيماري‌هاي قلبي
• سكته قلبي
• بيماري‌هاي كبدي
• مسموميت (غالباً به صورت نيمه حاد ايجاد مي‌شود)
• تشنج

علائم

علائمي كه با كاهش سطح هوشياري ديده مي‌شوند عبارتند از:

• تشنج
• اختلال در عملكرد روده و مثانه
• اختلال در تعادل
• زمين خوردن
• اختلال در راه رفتن
• غش كردن
• سرگيجه
• ضربان قلب نامنظم
• تند شدن ضربان نبض
• كاهش فشار خون
• تعريق
• تب
• ضعف در صورت، دست‌ها و پاها

انواع كاهش سطح هوشياري

سطوح اختلال سطح هوشياري عبارتند از:

گيجي

گيجي و منگ شدن با عدم توانايي فكر كردن مشخص شده و ممكن است شخص در تصميم‌گيري دچار اختلال شود.

سردرگمي

سردرگمي، ناتوانايي در فهم و درك چگونگي ارتباط با افراد، اشيا و زمان است. اولين مرحله از سردرگمي زماني است كه شما زمان (سال، ماه و روزها) را گم مي‌كنيد. اين عارضه با اختلال در تشخيص مكان ادامه مي‌يابد كه در آن شما نمي‌دانيد كه كجا هستيد. پس از ناتواني در تشخيص مكاني، ممكن است فرد حافظه كوتاه‌‌مدت خود را از دست بدهد. شديدترين حالت سردرگمي زماني است كه شما فراموش مي‌كنيد كه چه كسي هستيد.

هذيان 

اگر شما هذيان مي‌گوييد يعني صورت غيرمنطقي و گيج فكر مي‌كنيد. افرادي كه دچار هذيان‌گويي مي‌شوند غالباً سردرگم هم هستند. واكنش‌هاي احساسي اين افراد طيفي از ترس تا خشم را شامل مي‌شود. افرادي كه هذيان مي‌گويند غالباً بسيار آشفته مي‌شوند.

رخوت

رخوت نوعي از كاهش هوشياري است كه شبيه خواب‌آلودگي است. اگر شما دچار رخوت شده‌ايد، ممكن است نتوانيد به صداي ساعت يا الارم آتش‌نشاني واكنش نشان دهيد.

بُهت

بهت يك اختلال عميق هوشياري است كه در آن فرد توان واكنش به محرك‌هاي محيطي به جز درد را از دست مي‌دهد.

كما

كما عميق‌ترين سطح اختلالات هوشياري است. اگر شما به كما رفتيد هيچ واكنشي به محرك‌هاي محيطي حتي درد نشان نخواهيد داد.

تشخيص

تشخيص و درمان كاهش سطح هوشياري با شنيدن سوابق پزشكي و معاينات باليني كامل شروع مي‌شود. معاينات باليني شامل ارزيابي‌هاي مفصل و كامل نورولوژيكي است. متخصص مغز و اعصاب از شما در مورد بيماري‌هايي كه داريد مانند ديابت، صرع يا افسردگي و داروهايي كه مصرف مي‌كنيد مانند انسولين يا داروهاي ضد تشنج سؤالاتي مي‌پرسد. وي همچنين از شما در مورد سوءمصرف غيرقانوني يا تجويزي مواد مخدر يا الكل نيز سؤالاتي مي‌پرسد.

علاوه بر شنيدن سوابق پزشكي و معاينات باليني، پزشك ممكن است دستور انجام آزمايش‌هاي زير را بدهد:

• شمارش كامل گلبول‌هاي خوني: در صورتي كه هموگلوبين خون شما پايين باشد نشانه كم‌خوني است و تعداد گلبول‌هاي سفيد نشان‌دهنده وجود عفونت مانند مننژيت يا ذات‌الريه است.
• غربال زهرشناسي: ميزان سطح داروها، مواد مخدر و سموم را در سيستم‌هاي بدني شما نشان مي‌دهد.
• پنل الكتروليت: سطح سديم، پتاسيم، كلرايد و بيكربنات را در بدن نشان مي‌دهد.
• آزمايش‌هاي عملكرد كبد: براي مشخص كردن سلامت كبد انجام مي‌شود.
• الكتروانسفالوگرام: با استفاده از الكترودهاي سر براي ارزيابي فعاليت‌هاي مغزي انجام مي‌شود.
• الكتروكارديوگرام: نرخ ضربان، ريتم و سلامت قلب را مشخص مي‌كند.
• سي تي اسكن سر: با استفاده از اشعه ايكس از مغز تصويربرداري با كيفيت انجام شده كه مي‌تواند ناهنجاري‌هاي مغزي را مشخص كند.
• ام آر آي سر: با استفاده از رزونانس مغناطيسي هسته‌اي براي تصويربرداري با كيفيت از مغز انجام مي‌شود.

درمان

درمان كاهش سطح هوشياري به علت بروز آن بستگي دارد. ممكن است لازم باشد كه داروهاي خود را تغيير دهيد، روش درماني جديدي را شروع كرده يا علائم را به درمان بيماري‌هاي زمينه‌اي برطرف كنيد. براي مثال؛ شما ممكن است به اقدامات درماني اورژانسي و جراحي مغز براي درمان خونريزي مغزي نياز داشته باشيد. از سوي ديگر، آلزايمر را نمي‌توان درمان كرد بنابراين تيم پزشكي به شما كمك مي‌كنند تا از روش‌هايي براي درمان علائم و حفظ سطح كيفي زندگي خود به كار بب